බුදු රජාණන් වහන්සේ දේශනා කරන්නෙ යම් කිසි ගහක් කැපුවත් ගහේ මුල දැඩිව හොඳට තියෙනවා නම් ඒ ගහ නැවත දළු දානවා වගේ ‘ඒවං තණ්හා අනුසයෙ අනුහතේ නිබ්බන්තතී දුක්ඛ මිදං පුනප්පුනං’ මේ තණ්හා අනුසය නැති නොකළොත් මේ දුක නැවන නැවත උපදිනවා කියලා. ඒ විදියට දුක නැවත නැවත නූපදින්ට නම් ක්ලේශ කාම වස්තු කාම කියන දෙකම අපිට සමුච්ෙඡ්ද වශයෙන් නැතිවෙන්ට ඕනෙ. එතකොට අපිට පුළුවන් මේ වස්තුකාම ක්ලේශ කාම කියන දෙකෙන් මිදෙන්න නුවණින්. ඒකෙ ස්වභාවය තේරුම් කරගත්තහම. එතකොට අපි බලාගන්න ඕන ඉස්සරවෙලාම වස්තුකාම කිවුවෙ ගෙවල් දොරවල්, ඉඩකඩම්, මිල මුදල්, ¥ දරුවො කියලා අපිට හම්බවෙන මේ දේවල් වස්තු කාම. තව පැත්තකින් ගත්තහම, නිෂ්පරියායකින් ගත්තහම ඇහැ, රූප, කණ, ශබ්ද, නාසය, ගන්ධ, දිව, රස, කය, කයට ගැටෙන පොට්ඨබ්බ කියන මෙන්න මේ දස ආයතනය රූප දහයම අපිට හම්බ වෙන්නෙ කොහොම ද වස්තු කාමය හැටියට. ඒ අරබයා ඇති ක්ලේශයට කියනවා මොකක් ද ක්ලේශ කාමය කියලා. එතකොට මේ වස්තු කාම, ක්ලේශ කාම කියන ධර්මතා දෙක අපිට කාමය වුනාට, බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනවා,
‘සංකප්ප රාගො පුරිසස්ස කාමො නෙතෙ කාමා යානි චිත‍්‍රානි ලොකෙ සංකප්ප රාගො පුරිසස්ස කාමො තිට්ඨන්ති චිත‍්‍රානි තථෙව ලොකෙ අථෙත්ථ ධීරා විනයන්ති ඡුන්දන්ති’ කියලා
අපිට මේ කාමය කියන එක, අද කාමය වෙච්ච දේ. හොඳට බලන්න බුදු රජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනවා ‘සංකප්ප රාගො පුරිසස්ස කාමො - නෙතෙ කාමා යානි චිත‍්‍රානි ලොකෙ’ මේ පුරුෂයාගේ සංකප්ප රාගො පුරිසස්ස කාමො - කාමය කියලා කියන්නෙ සංකප්ප රාගො සංකල්පනාවයි රාගයයි දෙකලූ පුරුෂයාගේ කාමය. ‘නෙතෙ කාමා යානි චිත‍්‍රානි ලොකෙ’ මේ ලෝකයේ තියෙන චිත‍්‍ර කාමය නෙමෙයිලූ. අපිට ඇහැට පෙනෙන, කණට ඇහෙන, නාසයට දැනෙන, දිවට දැනෙන, කයට දැනෙන අද අපිට කාමය වෙච්ච දේ ගැන බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනවා. මේවා කාමය වුනේ පුරුෂයාගෙ කල්පනාව නිසයි. පුරුෂයාගෙ, ඒ ඒ පුද්ගලයාගෙ රාගය නිසයි මේවා එයාට කාමය වුනේ. නමුත් මේවා කාමය නෙමෙයි. මේවා ලෝකෙ හුදු චිත‍්‍ර විතරයි. ලෝකෙ පවතින යථා ස්වභාවය විතරයි. ‘සංකප්ප රාගො පුරිසස්ස කාමො’ ආපහු පෙන්නනවා. සංකල්පයයි රාගයයි දෙකයි පුරුෂයගෙ කාමය. ‘තිට්ඨන්ති චිත‍්‍රානි තථෙව ලොකෙ’ මේ ලෝකෙ චිත‍්‍ර එහෙම තියෙනවා. ලෝකෙ චිත‍්‍රවල නෑ, අපි උපදවාගෙන ඇසුරු කරන කාමය කියලා එකක්.
‘අථෙත්ථ ධීරා විනයන්ති ඡුන්දන්ති’ නමුත් ධීරයන් වහන්සේලා පණ්ඩිතයන් වහන්සේලා මෙන්න මෙහි ඡුන්දය දුරු කරනවා. අපි මෙන්න මේ ටික පොඞ්ඩක් බලමු. දැන් අපි දැක්කා. ක්ලේශ කාමය කියන එක අපිට ඇතිවුනේ වස්තු කාමය හම්බ වෙච්ච නිසානෙ නේද? ගෙවල් දොරවල්, යාන වාහන, ඉඩ කඩම්, මිල මුදල්, ¥ දරුවො කියලා රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, ස්පර්ශ කියලා කාමනීය වස්තු අපිට හම්බවුන කාම වස්තු තිබුන නිසයි තණ්හාව. ක්ලේශ කාමය පැවතුනේ. අපිට කාමය හැටියට හම්බවෙන තැනක බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනවා ‘නේතෙ භික්ඛවෙ කාමා අරියස්ස විනයෙ කාමගුණා’ මේවා ආර්ය විනයේ කාම ගුණයි කාමෙ නෙමෙයි කියලා. ඔන්න ඔය ටික හොඳට බලන්න ඕනෙ ආර්ය විනයටයි මේවා කාම ගුණ කියලා කිවුවෙ.
බුදු, පසේ බුදු, මහරහතන් වහන්සේලාටයි මේවා කාම ගුණ හැටියට පෙනෙන්නෙ. අපිට ඒවා කාමය. දැන් මෙතන තියෙනවා ප‍්‍රශ්ණයක්. අපිට කාමෙ වෙන්ටත් බුදු, පසේ බුදු, මහරහතන් වහන්සේලාට මේවා කාම ගුණ වෙන්ටත් හේතුව මොකක් ද?
මෙන්න මේ ස්වභාවය තේරුම් ගත්තහම, අපිට කාමය බුදු පසේ බුදු , මහ රහතන් වහන්සේලා කියනවා මේවා කාමගුණ, කාමය නෙමෙයි, කාමය ඇති කරගන්නට, හිතෛෂි දේවල්. ඊට පස්සෙ තව තැනකින් කියනවා පුරුෂයාගෙ සංකප්ප රාගය, සංකල්පනාවයි ඇලීමයි කාමය. මේවා නිකම් චිත‍්‍ර විතරයි කියලා. ඇහැට පේන දේ සම්පූණ_ කාමය වුනොත් රහතන් වහන්සේලාට කාමයෙන් මිදිලා ඉන්න පුළුවන් වෙයි ද? බෑ. එහෙනම් රහතන් වහන්සේලාත් කාමය ඇසුරු කරනවා නම්, මේ ලෝකයාත් කාමය ඇසුරු කරනවා නම්, රහතන් වහන්සේලා කාමයෙන් මිදිලා නෙක්ඛම්ම සුඛයක් වි`දිනවා කියලා කියන්න පුළුවන් ද? බෑ. එතකොට මෙතන තියෙන ධර්මතාවය අපි ටිකක් විමසලා බලන්නට ඕනෙ. එහෙනම් කොහොමද මේ කාමය අපිට හැදුනෙ, කියන එක. අපි කාමය කියන එක හදාගෙන, කාම ලෝකය කියන එක උපදවාගෙනයි. අපි පරිහරණය කරන්නෙ. නමුත් අපි ඒක දන්නෙ නෑ. අපි හිතන්නෙ අපිට තණ්හාව ඇතිවෙන්න තියෙන වස්තූන් තියෙන නිසයි අපි මේ කැමැත්තෙන් ඉන්නෙ කියලයි. යම් වෙලාවක අපි අපේ කෙලේසය නිසයි දුක් වි`දින්නෙ කියන එක අපිට තේරෙනවා මේ කාමය කියන එක හැදෙන හැටි, අපිට කාමය වෙච්ච හැටි ටිකක් තේරුම් කරගන්න පුළුවන් වුනොත්. එතකොට කාමය කියන තැන දී පින්වතුනි, බුදු රජාණන් වහන්සේ පෙන්නුවෙ මොකක් ද? මේ චිත‍්‍ර, චිත‍්‍ර කියලා කිවුවෙ ඇහැට පෙනෙන මට්ටම. කණට ඇහෙන මට්ටම. මේවා කාමගුණ කියලා. කොහොම ද කාම ගුණය කාමයක් වුනේ. සංකල්පයෙන්, රාගයෙන් කියනවා. ඇහැට පේන දේට අනුව අපි හිතනකොට අපි හිතන විදියේ දෙයක් තමයි අපිට දැනගන්න පුළුවන් වෙන්නෙ. අන්න එතකොට අපි හිතන්නේ ලෝකේ යථා ස්වභාවය දකින, දැකපු මනසකින් නෙමෙයි අපි හිතන්නේ අපේ මනස තුල කාම ලෝකය නිර්මාණය වෙන විදියටයි අපි හිතන්නෙ. කන බොන ආහාරයෙන් හැදුන, හම්, මස්, ලේ, නහරින් හැදුන රූපයක් තියෙන තැනක අපිට නිමිත්තක් පහළ වෙනවා හිතට. ඒකට අපි මනුෂ්‍යයෙක් කියලා හිතුවහම අපි දැනගන්නෙ කොහොම ද? මේ පේන රූපය මනුෂ්‍යයෙක් කියලයි
අපි දැනගන්නෙ. එතකොට දැන් මනුෂ්‍යයා උපදලා තියෙන්නෙ කන බොන ආහාරයෙන් ද අපේ මනසින් ද. අපේ මනසින් නේ ද? ඒ වගේ මේ සතර මහා ධාතුව තියෙන තැනක අපේ හිතේ පහළ වෙන නිමිති වලටයි අපි ගෙවල් දොරවල්, යාන වාහන, ඉඩ කඩම්, මිල මුදල් කියලා හිතන්නෙ, එහෙම හිතුවහම අපිට, අපේ මනසට සම්පූර්ණ ගෙවල් දොරවල්, යාන වාහන, ඉඩ කඩම්, මිල මුදල් වලින් යුක්ත වූ ලෝකයක් හම්බ වෙනවා. මේ කල්පනාව නිසා හෝ ඒ කියන්නෙ පෙනෙන දේට අනුව අපි කල්පනා කළොත් ඔන්න කාමය උපදිනවා. තව පැත්තකින් ගත්තහම ඒක තමයි සංකප්පය. රාගය කියලා කියන්නෙ පෙනෙන දේට කල්පනා කරන්න ඕන නෑ. පෙනෙන දේට අනුව හිත නැමිලා පවතින බවම, ඉදිරියෙන් තියෙන දේ මෙහෙම බලනවා කියන්නකො. මේ තමයි රාගය, පෙනෙන දේ ඇලිලා, ශබ්දයක් අහන බවම ශබ්ද රාගය, රූප බලන බවම රූප රාගය, ගඳ සුවඳ ආඝ‍්‍රාණය කරන බවම ගන්ධ රාගය, රස වි`දින බවම රසය පිළිබඳ ඇති රාගය. කයට ස්පර්ශය අනුව හිත නැමී පවතින බවම පොට්ඨබ්බ රාගය, මෙන්න මේ කාමය නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා. අපිට කාම වස්තු හැදිලා තියෙන්නෙ, අපි ඉස්සරහට තව ටිකක් බලමු. අපිට අද කාමය හැදිලා තියෙන්නෙ ඇහැට පෙනෙන, කණට ඇහෙන, නාසයට, දිවට, ශරීරයට දැනෙන ඒ අරමුණු අරබයා හිතන බව සහ ඊට නැමී පවතින මනස නිසයි, කියලා බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනවා.
අපි අද හිතාගෙන ඉන්නවා රුප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස පොට්ඨබ්බ කාමය තමයි කියලා. බාහිරින් කාම වස්තු තියෙනවා කියලා. එහෙම තියෙන ඒවටයි අපි තණ්හා කරන්නෙ කියලා. නමුත් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරනවා ඒවා ලෝකෙ චිත‍්‍ර මිසක කාමෙ නෙවෙයි. ඇහැට, කණට, නාසයට, දිවට, ශරීරයට, යම් අරමුණු ගැටෙන කොට, අරමුණු හම්බ වෙන කොට ඒ අරමුණු අරබයා අපේ මනසින් කරන කල්පනාව සහ අපේ මනස ඊට ඇලිලා පවතින ස්වභාවය මතයි කාමය කියන එක නිර්මාණය වෙන්නේ. කාමය කියන එක නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නෙ කියලා බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වනවා. එතකොට ඔන්න කාමය කියන එක දකින්න ඕන වස්තු කාම ක්ලේශ කාම කියන ධර්මතා දෙකත්, වස්තු කාමය නිර්මාණය වෙච්ච නිසයි ක්ලේශ කාමය හැදුනෙ. ක්ලේශ කාමය හැදෙන්ට හේතු වෙච්ච වස්තු කාමය කියන එක හැදුනෙ කොහොමද සංකල්පයෙන්, අපේ රාගයෙන් කියන එකෙන්.
සංකල්පය රාගය කියන කොට අපි හිතන්නෙ ක්ලේශ කාමය කියලා. නෑ සංකප්ප, රාග කියන දෙකෙන් වස්තු කාමය හැදිලා වස්තු කාමයට ඇති කෙලේසයයි අපිට ක්ලේශ කාම වෙන්නෙ. කාමය නැති තැනක කෙලේසය පවතින්න පුළුවන් ද? බෑ. ඉස්සෙල්ලා කාමය හදාගන්න වෙනවනේ. කාමය තිබුනොත්නෙ කාමය කියන්නෙ මොකක් ද? පෙනෙන්න තියෙන දෙවල්. කැමති වෙන්න දේවල් තියෙන්න එපායැ. කැමති වෙන දේවල් හදාගන්නත් අපිට සංකල්පනාවයි රාගයයි උපකාරී වෙනවා. අපි ඒක තව ටිකක් ඉදිරියට යන කොට වෙන්නෙ කොහොම ද වුනේ කොහොමද කියන එක බලමු.
මතු සම්බන්ධයි!
ලබුනෝරුව කන්ද ආරණ්‍ය සේනාසනවාසී අති පූජ්‍ය මාන්කඩවල සුදස්සන හිමියන් විසින් පවත්වන්නට යෙදුනා වූ ධර්ම දේශනයක් මෙසේ ලිඛිත මාධ්‍යයෙන්, කොටස් වශයෙන් පල කිරීමකි. දේශන විලාශයේ එන හඬ හැසුරුම් කියවීමේ දී හමු නොවන බැවින් ගැටළු සහගත තැන් හමුවිය හැකිය. එහෙත් මෙයින් ලබාගත හැකි ධර්මාවබෝධය අති විශාල බැවින් ප‍්‍රවේශමෙන් කියවා තේරුම් ගන්නට උත්සාහ කරන මෙන් කාරුණිකව ඉල්ලමු.
සියළු දානයන් අතර ධර්ම දානයම අග‍්‍ර වන්නේය. මෙම සදහම් පණිවිඩය සියළු දෙනා අතර Share කර ධර්ම දානමය උතුම් පුණ්‍යකර්මයට ඔබත් දායක වන්න!
තෙරුවන් සරණයි! චතුරාය්‍ය සත්‍යය අවබෝධ වේවා!